Co to jest odporność zbiorowiskowa?

Próg odporności zbiorowiskowej tj. próg odsetka uodpornionych w populacji powyżej którego epidemia będzie wygasać samoistnie zależy od wielu czynników, w tym od zakaźności wirusa. Im bardziej zakaźny jest wirus/wariant wirusa, tym próg odporności będzie wyższy, np. przy wysoko zakaźnym wirusie odry próg odporności zbiorowiskowej wynosi aż 95%.

Wśród innych czynników warunkujących próg odporności zbiorowiskowej należy wymienić: strukturę społeczną, poziomu transmisji, informację czy osoby uodpornione mogą przenosić infekcje, czasu utrzymywania się odporności.

Próg odporności można obliczyć wiedząc jak bardzo zakaźny jest dany wirus/wariant wirusa i jaki jest odsetek niezaszczepionych, wg. wzoru operując współczynnikiem reprodukcyjności R_o.

Uproszczony wzór:

R = R_o x  X

R_o  to średnia liczba osób, które zostaną zakażone przez 1 osobę zakażoną (gdy cała populacja jest wrażliwa).

X  to odsetek niezaszczepionych.

W przypadku wirusa SARS-CoV-2 kluczowe są różnice zakaźności dla poszczególnych wariantów.

Wartości Ro dla poszczególnych wariantów SARS-CoV-2:

• wariant z Wuhan ok. 3 (jedna osoba zakaża średnio 3 kolejne osoby, w różnych populacjach od 2,5 do 3,5),
• wariant Alfa 4,5 (jedna osoba zakaża 4,5 osoby),
• wariant Delta 7 (jedna osoba zakaża prawie 7 osób).

Dlatego dla wariantu Delta potrzebujemy uodpornienia populacji na poziomie 86%. Jeśli Ro jest 7 to odsetek niezaszczepionych nie może przekraczać 1/7=14% (zakładamy próg odporności populacyjnej przy której wygasa epidemia r<1 (R_o x  X <1 a X<1/ R_o).

Szczegółowe wyjaśnienia dostępne są w wykładzie dr hab. Magdaleny Rosińskiej z Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru z NIZP PZH-PIB dostępnym na kanale Centrum Nauki Kopernik.

Wartości Ro dla wariantu Omikron wirusa SARS-CoV-2 oceniono na 7-15, czyli 4-krotnie więcej w porównaniu do wyjściowego wariantu wirusa.