Szczepionka przeciw gruźlicy

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie - prątki gruźlicy, której głównym źródłem zakażenia jest chory człowiek, szczególnie jeżeli nie jest leczony. Gruźlica jest chorobą zaraźliwą. Prątki wraz z wdychanym powietrzem przenoszą się od chorej osoby na zdrową. Po dotarciu do płuc wywołują zmiany nazywane ogniskiem pierwotnym. Z tego ogniska drogą limfy i krwi prątki mogą przedostać się do wszystkich narządów i tkanek, a w sprzyjających okolicznościach wywołać chorobę. Jednak gruźlica najczęściej atakuje płuca. U osób zakażonych ryzyko rozwoju choroby utrzymuje się przez całe życie, jednak jest ono najwyższe w ciągu pierwszych 2 lat od zakażenia. U 5-10% zakażonych prątkami może rozwijać się choroba. Pozostali są klinicznie zdrowi i znajdują się w tzw. stanie drzemiącego zakażenia. Stan zakażenia można potwierdzić poprzez wykonanie testu tuberkulinowego. Obecnie istnieje również, choć w ograniczonym zakresie możliwość wykonywania w tym celu innych testów.

Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.

Krztusiec jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Można się nim zakazić w każdym wieku, ale najostrzej krztusiec przebiega u nieuodpornionych niemowląt oraz małych dzieci. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Po dostaniu się do organizmu, bakterie wnikają do tkanek, gdzie namnażają się produkując toksyny. Toksyny niszczą miejscowo nabłonek układu oddechowego, a po przedostaniu się do układu krwionośnego, wywołują szereg ogólnych objawów. Krztusiec trwa wiele tygodni.

Szczepionka jest biologicznym preparatem odpornościowym, który zawiera określony antygen lub antygeny. Wprowadzenie antygenu do organizmu, uodparnia go na zakażenie konkretnym (jednym lub kilkoma) drobnoustrojem chorobotwórczym.

Niedobory odporności mogą być wrodzone lub nabyte. Pierwotne niedobory odporności spowodowane są zaburzeniami składników układu odpornościowego, np. przeciwciał lub innych substancji związanych z odpornością na zakażenie. Mogą się ujawniać w pierwszych tygodniach czy miesiącach po urodzeniu. Nabyte zaburzenia odporności mogą być wynikiem trwających lub przebytych, ciężkich zakażeń wirusowych, bakteryjnych lub chorób układowych, a także działaniem czynników zewnętrznych, np. niedożywienia.

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie - prątki gruźlicy, której głównym źródłem zakażenia jest chory człowiek, szczególnie jeżeli nie jest leczony. Gruźlica jest chorobą zaraźliwą. Prątki wraz z wdychanym powietrzem przenoszą się od chorej osoby na zdrową. Po dotarciu do płuc wywołują zmiany nazywane ogniskiem pierwotnym. Z tego ogniska drogą limfy i krwi prątki mogą przedostać się do wszystkich narządów i tkanek, a w sprzyjających okolicznościach wywołać chorobę. Jednak gruźlica najczęściej atakuje płuca. U osób zakażonych ryzyko rozwoju choroby utrzymuje się przez całe życie, jednak jest ono najwyższe w ciągu pierwszych 2 lat od zakażenia. U 5-10% zakażonych prątkami może rozwijać się choroba. Pozostali są klinicznie zdrowi i znajdują się w tzw. stanie drzemiącego zakażenia. Stan zakażenia można potwierdzić poprzez wykonanie testu tuberkulinowego. Obecnie istnieje również, choć w ograniczonym zakresie możliwość wykonywania w tym celu innych testów.

Większość szczepionek podawana jest najmłodszym dzieciom. Nie zawsze pamiętamy o możliwościach szczepień również wśród nastolatków.

Niedobory odporności mogą być wrodzone lub nabyte. Pierwotne niedobory odporności spowodowane są zaburzeniami składników układu odpornościowego, np. przeciwciał lub innych substancji związanych z odpornością na zakażenie. Mogą się ujawniać w pierwszych tygodniach czy miesiącach po urodzeniu. Nabyte zaburzenia odporności mogą być wynikiem trwających lub przebytych, ciężkich zakażeń wirusowych, bakteryjnych lub chorób układowych, a także działaniem czynników zewnętrznych, np. niedożywienia.

Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) to zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło w okresie 4 tygodni po podaniu szczepionki. Wyjątek stanowią odczyny po szczepieniu BCG –w tych wypadkach kryterium czasowe jest znacznie wydłużone, co wynika ze specyfiki szczepionki.

Szczepionki dzieli się na żywe, zawierające całe, pozbawione zjadliwości drobnoustroje oraz szczepionki zabite, zawierające inaktywowane (zabite) drobnoustroje lub ich fragmenty, np. pojedyncze białka. Szczepionki mogą chronić przeciw jednej chorobie lub mogą być wieloskładnikowe.

Szczepionki dzieli się na żywe, zawierające całe, pozbawione zjadliwości drobnoustroje oraz szczepionki zabite, zawierające inaktywowane (zabite) drobnoustroje lub ich fragmenty, np. pojedyncze białka. Szczepionki mogą chronić przeciw jednej chorobie lub mogą być wieloskładnikowe.

O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie prawidłowo przeprowadzonej kwalifikacji. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Gabinet lekarski powinien być wyposażony w sprzęt reanimacyjny.

O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie prawidłowo przeprowadzonej kwalifikacji. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Gabinet lekarski powinien być wyposażony w sprzęt reanimacyjny.