Odpowiedź odpornościowa po szczepieniu przeciw błonicy w populacji polskiej

Zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych szczepienie przeciw błonicy jest obowiązkowe (finansowane z budżetu Ministerstwa Zdrowia). Schemat szczepienia  obejmuje 7 dawek szczepionki podawanych dzieciom i młodzieży w wieku 2, 3-4, 5-6 oraz 16-18 miesięcy, a następnie w wieku 6, 14 i 19 lat. Przeprowadzone badania pokazały, że wraz z każdą kolejną dawką szczepionki wzrasta odsetek osób z ochronnym poziomem przeciwciał przeciw błonicy osiągając najwyższą wartość w grupie wiekowej 19-25 lat. W grupie starszych osób zaczyna ponownie spadać. Gwałtowny spadek liczby osób z ochronnym poziomem przeciwciał zaobserwowano w grupie wiekowej powyżej 40 roku życia, gdzie zaledwie 34,5% osób ma ochronny poziom przeciwciał.

Pomimo, że szczepienia przeciw błonicy objęte są kalendarzem szczepień obowiązkowych i jak wynika z danych NIZP-PZH, ponad 95% dzieci w Polsce jest zaszczepionych przeciw tej chorobie, to odsetek osób nie posiadających ochronnego poziomu przeciwciał przeciw błonicy w całej populacji polskiej wynosi aż 39,4%. Wynika to m.in. z faktu, że poziom przeciwciał spada wraz z wiekiem. Dlatego tak istotnym jest podawanie co 10 lat przypominającej dawki szczepionki przeciw błonicy u osób dorosłych zgodnie z zaleceniami Programu Szczepień Ochronnych.

Ostatni odnotowany w Polsce przypadek błonicy wystąpił w 2000 roku, jednak wciąż istnieje ryzyko przywleczenia tej choroby z obszarów endemicznych jej występowania, z których wiele stanowi miejsca docelowe wyjazdów turystycznych. Ponowne pojawienie się tej choroby w Polsce mogłoby skutkować wybuchem epidemii ze względu na duży odsetek osób nie posiadających ochronnego poziomu przeciwciał i tym samym podatnych na zachorowanie.

Źródło:
Zasada AA, Rastawicki W, Rokosz N, Jagielski M. Seroprevalence of diphtheria toxoid IgG antibodies in children, adolescents and adults in Poland. BMC Infect Dis. 2013, 19;13: 551.

Autor:
dr Aleksandra Zasada, Zakład Bakteriologii NIZP-PZH