Najnowsze wyniki badań na temat bezkomórkowej szczepionki przeciw krztuścowi
Kiedy oceniamy efektywność bezkomórkowej szczepionki przeciw krztuścowi podawanej w postaci szczepionki DTaP przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, widzimy jej zalety i ograniczenia. 20 czerwca 2019 roku w czasopiśmie Pediatrics naukowcy z Kaiser Permanent w Północnej Kalifornii opublikowali wyniki badań podkreślające wyzwania związane z kontrolą krztuśca w populacji osób zaszczepionych. Ocenie poddano częstość występowania krztuśca w odniesieniu do poziomu uodpornienia przeciw krztuścowi (dzieci zaszczepione zgodnie z zalecanym schematem dawek, dzieci zaszczepione w niepełnym zalecanym schemacie dawek, dzieci nieszczepione) oraz czasu kiedy podano ostatnią dawkę szczepionki. Badania prowadzono w okresie od 1999 do 2016 w grupie 469 982 dzieci w wieku od 3 miesięcy obserwowanych przez okres trwania badania. Szczepienia przeciw krztuścowi realizowano szczepionką DTaP. Odnotowano 738 przypadków krztuśca u dzieci.
Dobra wiadomość jest taka, że szczepienia działają. Ryzyko krztuśca było 13- krotnie wyższe u dzieci nieszczepionych w porównaniu do dzieci zaszczepionych zgodnie z zalecanym schematem dawek. Ponadto ryzyko krztuśca było 1,9 razy wyższe u dzieci zaszczepionych w niepełnym zalecanym schemacie w porównaniu do zaszczepionych.
Zła wiadomość jest taka, że 515 z 738 przypadków krztuśca wystąpiło u dzieci, które zostały zaszczepione zgodnie z obowiązującym kalendarzem. U dzieci zaszczepionych ryzyko krztuśca było 5-krotnie wyższe trzy lata po szczepieniu, w porównaniu do dzieci szczepionych rok wcześniej. Innymi słowy, odporność na krztusiec zanika i to stosunkowo szybko.
Autorzy pracy wskazali, że dzieci zaszczepione nie całkowitym zalecanym schematem szczepień oraz dzieci nieszczepione, były bardziej narażone na krztusiec. Jednak większość przypadków krztuśca (ponad 80%) odnotowano u dzieci zaszczepionych zgodnie z zalecanym schematem dawek. Ryzyko zachorowania na krztusiec rosło wraz z z upływem czasu od podania ostatniej dawki zalecanego schematu szczepień DTaP, co sugeruje, że nieoptymalna skuteczność szczepionki odegrała ważną rolę w ostatnich epidemicznych zachorowaniach na krztusiec w Stanach Zjednoczonych.
Dotychczasowe wyniki badań wskazują, że ochrona poszczepienna przeciw krztuścowi zmniejsza się z upływem czasu po zakończeniu szczepień podstawowych realizowanych w pierwszych 2-ch latach życia dziecka i podawaniu kolejnych dawek przypominających. Stąd też w celu poprawy efektywności szczepień przeciw krztuścowi niezbędne jest zwiększenie częstotliwości podawania dawek przypominających.
W towarzyszącym artykule wstępnym dr Kathryn Edwards z Vanderbilt University School of Medicine rozmawiała o przyszłości szczepionek przeciw krztuścowi, omawiając najnowsze badania żywej atenuowanej szczepionki przeciw krztuścowi do podawania donosowo dla dorosłych, która indukowałaby lepszą (i miejmy nadzieję) dłuższą odporność poszczepienną.
Bezkomórkowe szczepionki przeciw krztuścowi nie są idealne, jednak obok całokomórkowej szczepionki przeciw krztuścowi starej generacji (stosowanej jeszcze w niektórych krajach, np. Polsce), stanowią jedyne dostępne narzędzie ochrony przed krztuścem. Stąd też obiecujące wstępne wyniki badań szczepionek żywych dają nadzieję na opracowanie skutecznej i dającej długotrwałą ochronę szczepionki w przyszłości.
- Zerbo O i wsp. Acellular pertussis vaccine effectiveness over time. Pediatrics. 2019 Jul;144(1)
- Edwards KM. Challenges to pertussis control. 2019 Jul;144(1).
- The Good and Bad News about Acellular Pertussis Vaccine. Vaccine Update Newsletter July 2019. Childrens’s Hospital of Philadelphia.
- Jak długo utrzymuje się ochrona po szczepionce przeciw krztuścowi?
