Gdzie można zrealizować szczepienia, które są zalecane kobiecie w ciąży?

Zgodnie z Ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi obowiązek informowania o szczepieniach zalecanych spoczywa na lekarzu sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną. W przypadku kobiety ciężarnej opiekę taką sprawuje zarówno lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), jak i ginekolog położnik. Lekarze tych specjalności powinni na równi posiadać wiedzę, które szczepienia (i dlaczego) są zalecane kobietom ciężarnym. Zatem informację o tym, jakie szczepienie jest potrzebne i kiedy je wykonać, kobieta ciężarna może (i powinna) uzyskać od lekarza POZ i ginekologa położnika.

Osobną kwestią jest wykonanie szczepienia, czyli przeprowadzenie badania kwalifikacyjnego i podanie szczepionki. Według  rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 marca 2018 r. w sprawie jednolitego tekstu rozporządzenia o obowiązkowych szczepieniach ochronnych prawo do przeprowadzenia szczepienia przysługuje lekarzowi, który:

• w ramach doskonalenia zawodowego odbył kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskał dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia, lub
• uzyskał specjalizację w dziedzinie, w przypadku której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lub
• posiada co najmniej 6-miesięczną praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych.

Lekarz rodzinny spełnia warunek uzyskania specjalizacji, której program obejmuje problematykę szczepień ochronnych, natomiast specjalista ginekologii i położnictwa niekoniecznie, chyba, że odbył dodatkowy kurs/szkolenie albo ma co najmniej 6-miesięczną praktykę w tym zakresie. Z obowiązujących przepisów wynika także, że szczepienie ochronne powinno być przeprowadzone w miejscu do tego przeznaczonym (np. gabinecie zabiegowym, punkcie szczepień). Dlatego ginekolog położnik powinien zalecać szczepienie kobietom ciężarnym, ale może nie być w stanie go zrealizować.

Szczepienie kobiety ciężarnej powinno być wykonane w poradni POZ, dysponującej gabinetem szczepień, na zlecenie lekarza rodzinnego, po przeprowadzonym przez niego badaniu kwalifikacyjnym. W przypadku ciąży fizjologicznej kwalifikacja pozostaje całkowicie w gestii lekarza POZ. W ciąży zagrożonej/powikłanej lub innej sytuacji budzącej wątpliwości lekarza rodzinnego, może być konieczna konsultacja ginekologa położnika w celu wykluczenia przeciwwskazań (brak lub istnienie przeciwwskazań w takim przypadku powinno zostać udokumentowane wydanym zaświadczeniem).

W sytuacji odmowy realizacji szczepienia kobiety w ciąży przez lekarza rodzinnego powinno się taką sytuację wyjaśnić z kierownikiem poradni.

Badanie kwalifikacyjne i usługa wykonania szczepienia, które według PSO jest zalecane w ciąży (np. szczepienie przeciw krztuścowi, szczepienie przeciw grypie) jest bezpłatne, natomiast pacjentka pokrywa koszt szczepionki.