Dezinformacja na temat szczepień: jak radzić sobie z „infodemią”

„Walczymy nie tylko z epidemią, walczymy również z infodemią. Fałszywe wiadomości rozprzestrzeniają się szybciej i łatwiej niż wirus a są równie niebezpieczne”- powiedział dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, Dyrektor Generalny WHO.

Skala nieprawdziwych informacji na temat szczepień zwiększyła się ponad 2-krotnie w porównaniu do poziomów sprzed pandemii COVID-19. Infodemia zagraża prowadzonym programom szczepień przeciw COVID-19, wprowadzaniu nowych doustnych szczepionek przeciw polio podawanych w czasie programu Eradykacji Poliomyelitis, podważa również rutynowe programy szczepień ochronnych. W niektórych krajach spadek zaufania do szczepień związany jest ze spadkiem zaufania do instytucji zdrowia publicznego.

UNICEF opublikował Przewodnik na temat zarządzania dezinformacją o szczepieniach. Przewodnik opracowany we współpracy z First Draft, Public Good Projects oraz Yale Institute for Global Health, oferuje wprowadzenie wielu praktycznych zaleceń dotyczących rozwiązywania problemu dezinformacji oraz odpowiedzi na pytania związane ze szczepionkami. Wraz z przeglądem sposób i powodów rozpowszechniania fałszywych informacji, publikacja przedstawia proste ramy strategiczne oparte na słuchaniu, zrozumieniu i kontaktowaniu się z opinią publiczną w tej kluczowej kwestii. Dostępne są praktyczne wskazówki dotyczące budowania zaufania społecznego oraz studia przypadków z całego świata.

Publikacja może pokierować w opracowaniu kompleksowej strategii zarządzania dezinformacją. „Infodemia jest poważnym problemem i wielu praktyków w tej dziedzinie musi codziennie radzić sobie z plotkami i kłamstwami w swoich społecznościach” – wyjaśnia dr Claire Wardle, amerykański dyrektor First Draft. „Znamy dane naukowe, jak najlepiej to zrobić, a przewodnik przekazuje sposoby działań w praktyce jak największej liczbie osób”- powiedział dr Wardle.

„Przewodnik podkreśla potrzebę reagowania społeczeństwa na dezinformację oraz znaczenie edukacji na temat umiejętności niezbędnych do rozmowy z przyjaciółmi i rodziną o zagrożeniach związanych z dzieleniem się dezinformacją. Opisuje również najczęstsze rodzaje dezinformacji, najskuteczniejsze sposoby formułowania obalania mitów oraz sposób podkreślania taktyk stosowanych przez ludzi próbujących przeforsować fałszywe informacje” – powiedziała dr Wardle. „Zaprojektowano go, aby zapewnić praktyczne wskazówki dla osób na pierwszej linii frontu, które widzą rzeczywisty wpływ infodemii”. Prof. Saad Omer, dyrektor Yale Institute of Global Health podkreślił, że Przewodnik opiera się na istniejących i pojawiających się dowodach w szybko rozwijającej się dziedzinie. „Byłoby naiwnością wyobrażać sobie, że jeden z najbardziej konsekwentnych programów szczepień w historii nie zostanie zakwestionowany przez dezinformację i dezinformację” – powiedział Vaccines Today. „Dlatego ważne jest, aby mieć ten multidyscyplinarny przewodnik, który można wdrożyć na dużą skalę.

Przewodnik ma celowo zwięzły, ale wystarczająco szczegółowy zakres, aby można go było zastosować na poziomie krajowym. Ten oparty na dowodach, ale użyteczny podręcznik, może być wykorzystywany przez realizatorów programów szczepień, media oraz wszystkich, którzy teraz interesują się szczepieniami. Publikacja stanowi początek zupełnie nowego, nawiązującego do obecnych wyzwań, sposobu praktykowania zdrowia publicznego.

Infodemia (ogłoszona w lutym 2020 r. przez WHO) to zbyt wiele informacji, w tym informacje fałszywe lub wprowadzające w błąd w świecie komunikacji cyfrowej i drogami klasycznymi w czasie epidemii choroby. Powoduje zamieszanie i ryzykowne zachowania, które mogą szkodzić zdrowiu. Prowadzi również do braku zaufania do instytucji zdrowia publicznego. Infodemia może zintensyfikować lub wydłużyć epidemie, gdy ludzie nie są pewni, co muszą zrobić, aby chronić swoje zdrowie i zdrowie ludzi wokół nich. Wraz z rosnącą cyfryzacją – ekspansją mediów społecznościowych i korzystania z internetu – informacje mogą rozprzestrzeniać się szybciej. Może to pomóc szybciej wypełnić luki informacyjne, ale może również wzmocnić szkodliwe wiadomości.

Zarządzanie infodemią to systematyczne wykorzystywanie opartej na ryzyku i dowodach analizy i podejść do zarządzania infodemią i zmniejszania jej wpływu na zachowania zdrowotne podczas sytuacji kryzysowych dotyczących zdrowia. Ma na celu umożliwienie dobrych praktyk zdrowotnych poprzez takie działania jak:

• Słuchanie obaw i pytań społeczności.
• Promowanie zrozumienia ryzyka i porad ekspertów zdrowotnych.
• Budowanie odporności na dezinformację.
• Angażowanie i zachęcanie społeczności do podejmowania pozytywnych działań.