Czy wzrost przypadków błonicy w Europie jest niebezpieczny?  

W czasach przed wprowadzeniem szczepień błonicę nazywano „duszącym aniołem”. Chorobę wywołuje toksyna bakteryjna, która niszczy komórki nabłonka wyściełające gardło i tchawicę, utrudniając oddychanie. Przed wprowadzeniem szczepień błonica była głównym zabójcą dzieci i dorosłych. Odnotowane zachorowania na błonicę w Europie i kilku regionach Pakistanu pokazały, że choroba, którą wydawałoby się znamy tylko z historii, może powrócić.

 O błonicy należy pamiętać z następujących względów:

1/ Na całym świecie rośnie liczba zachorowań na błonicę. W 2018 roku zgłoszono prawie 17 000 przypadków – najwięcej od 22 lat. Zakłócone kalendarze szczepień dzieci w następstwie pandemii COVID-19 mogą jeszcze pogorszyć sytuację. W Wielkiej Brytanii od lutego 2022 r. zgłoszono co najmniej 50 przypadków błonicy, z czego 27 wystąpiło w listopadzie. Zmarła jedna osoba dorosła. Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) również zgłosiło wzrost liczby zachorowań na błonicę w 2022 r. Do 30 listopada 2022 roku odnotowano 153 przypadki w ośmiu krajach UE/EOG – Austrii, Belgii, Francji, Niemczech, Włoszech, Holandii, Norwegii i  Hiszpanii.

2/ Problem oporności na antybiotyki. Międzynarodowy zespół badaczy ostrzegł, że bakterie błonicy ewoluują i stają się oporne na wiele klas antybiotyków. „Nie wolno nam zapominać o zagrożeniu błonicą, w przeciwnym razie ryzykujemy, że stanie się ponownie globalnym zagrożeniem, potencjalnie w zmodyfikowanej, lepiej dostosowanej formie”- powiedział dr Ankur Mutreja z  Wielkiej Brytanii, który kierował badaniem.

3/ Niewystarczający stan zaszczepienia i niedostateczny dostęp do leków. Przykładowo, w Pakistanie z powodu błonicy zmarło w 2022 roku co najmniej 39 dzieci. Pediatrzy i eksperci ds. zdrowia publicznego wskazują, że powodem są niewykonane szczepienia oraz brak dostępu do antytoksyny błoniczej – immunoglobuliny ratującej życie osobie chorej na błonicę. W krajach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego (UE/EOG) stan zaszczepienia pierwszą dawką szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) wynosi 91–99%, natomiast 3 dawkami DTP mieści się w zakresie 85–99%. Niemniej jednak nie można wykluczyć możliwości wystąpienia wtórnych zakażeń w społeczności oraz powiązanych z tym ciężkich objawów klinicznych. Błonica może wystąpić u osób niezaszczepionych lub z obniżoną odpornością. ECDC zwróciło również uwagę na problem dostępności do antytoksyny błoniczej. Biorąc to pod uwagę, jeszcze większego znaczenia nabierają szczepienia ochronne, które stanowią podstawową metodę zapobiegania błonicy.

4/ Klęski żywiołowe. Do epidemicznych zachorowań na błonicę w Pakistanie przyczyniły się również zakłócenia spowodowane powodzią. W listopadzie 2022 r. z dotkniętych powodzią prowincji Sindh, Pendżab i Khyber Pakhtunkhwa zgłoszono około 70 podejrzanych przypadków błonicy.

5/ Kryzysy wojenne. Większość przypadków błonicy w Europie w 2022 roku dotyczyła osób ubiegających się o azyl lub uchodźców, którzy mogli zakazić się w kraju pochodzenia lub podczas podróży do kraju docelowego. Pomimo tego, że w większości krajów prowadzone są powszechne programy szczepień przeciw błonicy małych dzieci, zakłócenia w infrastrukturze zdrowotnej w połączeniu z brakiem akceptacji dla szczepień i słabnącą z upływem czasu odpornością u dorosłych oznaczają, że bakterie wywołujące błonicę nadal krążą w niektórych krajach. Osoby ubiegające się o azyl i uchodźcy są szczególnie narażeni, ponieważ często uciekają z krajów, gdzie występuje błonica i mogą być w złym stanie zdrowia w wyniku konieczności opuszczenia swoich domów. Błonica łatwo przenosi się między ludźmi poprzez bezpośredni kontakt lub drogą kropelkową, więc jeśli podczas podróży lub po przybyciu do kraju docelowego pozostają w przepełnionych tymczasowych kwaterach, choroby zakaźne, takie jak błonica, mogą szybko się rozprzestrzenić.

Szczepienia przeciw błonicy:

• Dzieci i młodzież – 6 dawek szczepionki (4 dawki podstawowe w pierwszych 2 latach życia i kolejne dawki przypominające w 6, 14 i 19 roku życia.
• Kobiety w ciąży- w każdej ciąży 1 dawka szczepionki dTap (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca).
• Dorośli – 1 dawka szczepionki dTap (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca).