Podanie trzeciej dawki szczepionki przeciw śwince skutecznie chroni w czasie ognisk epidemicznych
Wrześniowe wydanie prestiżowego czasopisma New England Journal of Medicine opublikowało wyniki badania skuteczności trzeciej dawki szczepionki MMR, podawanej studentom Uniwersytetu w Iowa w trakcie dużego ogniska świnki wśród studentów (1). Wśród 20.496 studentów, 98% było zaszczepionych dwoma dawkami szczepionki przeciw odrze, śwince oraz różyczce (MMR) przed rozpoczęciem roku akademickiego 2015-2016. Po rozpoczęciu roku akademickiego, wśród studentów wystąpiło ognisko świnki obejmujące 259 zachorowań. Po wybuchu ogniska, 4.783 studentom podano trzecią dawkę szczepionki MMR. Po zakończeniu ogniska, ustalono, że ryzyko zachorowania było ponad 2-krotnie niższe wśród studentów zaszczepionych trzema dawkami, w porównaniu z zaszczepionymi dwoma dawkami. Ryzyko zachorowania było natomiast 7-krotnie wyższe wśród studentów, którzy otrzymali drugą dawkę ponad 13 lat przed wystąpieniem ogniska. Wyniki te potwierdzają wcześniejsze doniesienia, wskazujące na istnienie zjawiska zanikania odporności po szczepieniu przeciw śwince w sytuacji, gdy choroba ta występuje rzadko i nie ma naturalnej stymulacji układu odporności, ponieważ wirus nie krąży już w społeczeństwie.
Według Amerykańskiego Centrum Kontroli Chorób (CDC, Atlanta), w 2016 zarejestrowano w USA ponad 6.000 zachorowań na świnkę, w porównaniu z 1.500 zachorowaniami zdiagnozowanymi w 2015 roku (4-krotny wzrost). Większość zachorowań wystąpiło wśród studentów. Wyższe ryzyko zachorowania w czasie studiów wiąże się z przebywaniem przez długi czas w bliskim kontakcie z wieloma rówieśnikami, co z kolei sprzyja szybkiemu szerzeniu się zakażeń. Wstępne dane CDC z 2017 roku wskazują na utrzymywanie się wysokiej liczby zarejestrowanych zachorowań (4.980 od 1 stycznia do 5 listopada) oraz kontynuację ognisk na uniwersytetach. Również w wielu krajach europejskich (m.in. w Irlandii, Francji i Holandii) obserwuje się wzrost zachorowań na świnkę wśród młodych dorosłych, wśród których znaczną część stanowią studenci. Znaczna część zachorowań rejestrowana jest wśród osób zaszczepionych. Epidemiolodzy wskazują na zanikanie odporności po ostatniej dawki szczepionki jako najbardziej prawdopodobną przyczynę tego zjawiska (2,3).
Świnka (nagminne zapalenie ślinianek przyusznych) to wirusowa choroba zakaźna, której źródłem zakażenia jest chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową lub poprzez kontakt z przedmiotami skażonymi wydzieliną z gardła chorej osoby. Objawy występują zwykle po 17-18 dniach od infekcji. Pojawia się gorączka, złe samopoczucie, obrzęk i bolesność jednej lub obydwu ślinianek przyusznych. W wyniku obrzęku może wystąpić utrata apetytu, trudności w połykaniu oraz uczucie suchości w jamie ustnej. Poważniejsze powikłania występują częściej u chłopców niż u dziewczynek. Są to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jąder prowadzące czasami do bezpłodności, zapalenie trzustki, rzadziej zapalenie stawów, mięśnia sercowego lub nerwu słuchowego, które prowadzi do trwałej głuchoty. Powikłania występują częściej wśród osób chorujących w starszym wieku. Czytaj więcej w naszym rozdziale o szczepionce przeciw śwince.
Źródła:
- Cardemil CV, Dahl RM, James L, Wannemuehler K, Gary HE, Shah M, Marin M, Riley J, Feikin DR, Patel M, Quinlisk P. Effectiveness of a Third Dose of MMR Vaccine for Mumps Outbreak Control. N Engl J Med 2017; 377(10): 947-956.
- Vygen S1, Fischer A, Meurice L, Mounchetrou Njoya I, Gregoris M, Ndiaye B, Ghenassia A, Poujol I, Stahl JP, Antona D, Le Strat Y, Levy-Bruhl D, Rolland P. Waning immunity against mumps in vaccinated young adults, France 2013. Euro Surveill 2016; 21(10): 30156.
- Sane J, Gouma S, Koopmans M, et al. Epidemic of Mumps among Vaccinated Persons, the Netherlands, 2009–2012. Emerging Infectious Diseases. 2014; 20(4): 643-648.
