Szczepienie przeciw półpaścowi zmniejsza ryzyko udaru

W dniu 12 lutego 2020 roku epidemiolodzy z Amerykańskiego Centrum Kontroli Chorób (CDC w Atlancie) zaprezentowali na konferencji Amerykańskiego Towarzystwa Badań nad Udarem wstępne wyniki badań wskazujące na zmniejszenie ryzyka udaru wśród osób szczepionych przeciw półpaścowi.

Ponad 99% mieszkańców Stanów Zjednoczonych w wieku powyżej 40 lat jest nosicielami wirusa ospy wietrznej, pozostałego w formie latentnej, po przechorowaniu ospy wietrznej w dzieciństwie. U niektórych osób może dojść do reaktywacji wirusa i zachorowania na półpaśca.

Półpasiec jest reaktywacją uśpionego, przewlekłego zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca, do którego dochodzi głównie u osób z obniżoną odpornością. Półpasiec pojawia się wiele lat po przebyciu ospy wietrznej. Ryzyko zachorowania na półpasiec pojawia się po 50 roku życia i rośnie z wiekiem. W przebiegu półpaśca pojawiają się bolesne pęcherze oraz powikłania neurologiczne.

„U jednej z trzech osób, które przechorowały ospę wietrzną w dzieciństwie, wystąpi półpasiec”, powiedział dr Quanhe Yang, koordynator badania CDC. „Skuteczność żywej szczepionki w zapobieganiu półpaścowi została oszacowana na 51%, jednak zmniejsza się wraz z wiekiem – z 64% wśród 60-latków do 41% wśród 70-latków oraz 18% wśród 80-latków.”

Badacze przeanalizowali dokumentację ponad miliona osób ubezpieczonych w Medicare w wieku powyżej 66 lat, którzy nie mieli wcześniej udaru i zostali zaszczepieni żywą szczepionką przeciw półpaścowi pomiędzy 2008 a 2014 rokiem. Grupę tę porównano z milionem nieubezpieczonych osób w tym samym wieku. W obydwu grupach porównano ryzyko wystąpienia udaru w okresie 4 lat obserwacji. Wyniki skorygowano względem wieku, płci, rasy, przyjmowanych leków oraz współistniejących chorób.

Szczepienie przeciw półpaścowi zmniejszyło ryzyko udaru o około 16%. Dotyczyło to zarówno udaru niedokrwiennego (18%), jak i udaru krwotocznego (12%). Najwyższą ochronę szczepionka zapewniła osobom w wieku poniżej 80 roku życia (blisko 20%), a niższą osobom zaszczepionym powyżej 80 roku życia (10%).

Aktualnie w Stanach Zjednoczonych zarejestrowane są dwie szczepionki przeciw półpaścowi:

• starsza szczepionka zawierająca żywego osłabionego wirusa ospy wietrznej i półpaśca o nazwie Zostavax, stosowana od 2006 roku (w krajach UE zarejestrowana przez EMA w marcu 2013 roku, dostępna w niektórych krajach, w Polsce niedostępna),
• nowsza szczepionka inaktywowana z adiuwantem zawierająca rekombinowane białka wirusa ospy wietrznej i półpaśca o nazwie Shingrix. Szczepionka ta został zarejestrowana do stosowania w krajach UE  przez EMA w marcu 2018 roku. W Polsce jeszcze niedostępna.