Szczepienia pacjentów z chorobami przewlekłymi

Przewlekła choroba nerek (PChN) jest jednym z najczęstszych schorzeń przewlekłych. Szacuje się, że na PChN w Polsce choruje ponad 4,5 miliona osób.

PChN powoduje obniżenie odporności. Osoby chore są bardziej narażone na zakażenie oraz pobyty w szpitalu. Wśród pacjentów dializowanych, infekcje stanowią drugą, po chorobach układu krążenia, najczęstszą przyczyną zgonów.

Pacjenci z PChN powinni szczepić się zgodnie z ogólnymi zasadami zawartymi w Programie Szczepień Ochronnych. Niektóre szczepienia są dla pacjentów z PChN, zwłaszcza pacjentów w zaawansowanym stadium niewydolności nerek, szczególnie ważne.

Wg Programu Szczepień Ochronnych oraz międzynarodowych rekomendacji pacjent z PChN powinien zaszczepić się przeciw: WZW typu B, grypie, pneumokokom, błonicy, tężcowi i krztuścowi, COVID-19, półpaścowi, syncytialnemu wirusowi oddechowemu (RSV).

WZW typu B

• Chorzy na PChN słabiej odpowiada­ją na szczepienia w porównaniu do osób zdrowych. Dlatego zaleca się stosować podwójną dawkę szczepionki przeciw WZW typu B oraz rozszerzony sche­mat – 4 dawki (0, 1, 2, 6 miesięcy).
• Zgodnie z PSO, u chorych na PChN należy monitorować odpowiedź poszczepienną. W przypadku wy­niku badania anty-HBs <10 j.m. /l wykonanego po zakończeniu całego cyklu szczepienia (1–2 mie­siące po podaniu ostatniej dawki szczepionki), zaleca się powtórzyć cały cykl od początku.
• U pacjentów, u których wynik stężenia przeciwciał jest zadowa­lający (>10 j.m. /l), należy regularnie oceniać stężenie przeciwciał (co 6–12 mies.). Jeśli stężenie prze­ciwciał anty-HBs zmniejszy się do wartości <10 j.m. /l, pacjentowi należy podać dawkę przypomina­jącą, a następnie ocenić stężenie przeciwciał anty-HBs po 1–2 mie­siącach.
• Szczepienie jest obowiązkowe (bezpłatne) osobom w fazie zaawansowanej choroby nerek z filtracją kłębuszkową poniżej 30 ml/min oraz osobom dializowanym.
• Ocena stężenia przeciwciał anty­-HBs u osób dializowanych jest re­fundowana.

 Grypa

• Pacjenci z PChN należą do grupy ryzyka ciężkiego przebiegu grypy. Szczepienie przeciw grypie zaleca się u pacjentów we wszystkich stadiach klinicznych PChN, również w okre­sie dializacyjnym i po transplantacji nerki.
• Szczepienie należy wykonać co roku, najlepiej na początku sezonu grypo­wego od września lub przed szczytem zachorowań na grypę, któ­ry w Polsce trwa zwykle od stycznia do marca, choć można je wykonać w każdym okresie sezonu grypowe­go. Szczepienia należy rekomendo­wać także osobom, które w danym sezonie przechorowały grypę

 Pneumokoki

• Pneumokoki są najczęstszym czyn­nikiem etiologicznym zapalenia płuc u chorych dializowanych.
• Wy­kazano, że u chorych ze schyłkową niewydolnością nerek ryzyko zgonu z powodu tego zakażenia jest 14–16 razy większe niż w populacji ogólnej.
• 1 dawka PCV-13 + 1 dawka PPSV-23 (odstęp ≥8 tyg.) oraz dawka przypominająca PPSV- 23 po 5 latach lub 1 dawka PCV-20.
• Pacjentom, którzy już otrzymali dawkę PPSV-23, należy podać 1 dawkę PCV-13 po co najmniej roku. Szczepie­nie PPSV-23 należy powtórzyć po upływie 5 lat (pacjentom w wieku <65 lat nie zaleca się podawać >2 dawek szczepion­ki PPSV-23).

 Błonica tężec, krztusiec   

• Szczepionkę ze składnikiem krztuścowym należy rekomendować szczególnie doro­słym mającym kontakt z noworod­kami i niemowlętami.
• Osoba dorosła, która w przeszłości otrzymała szczepienia podstawowe przeciw  krztuścowi: dawka przypominająca Tdap, powtarzana co 10 lat.
• Osoba, która nie otrzymała wcześniej szczepień podstawowych lub nie ma wiedzy na temat swoich szczepień: 3 dawki szczepienia podstawowego w schemacie 0, 1, 6–12 miesięcy. Można podać dawkę Tdap oraz dwie dawki Td. Najlepiej jako pierwszą w schemacie podać Tdap, a jako kolejne dawki szczepionki Td. Dawkę przypominającą Tdap, powtarzać co 10 lat.

COVID-19

• Przewlekła choroba nerek jest do­brze zdefiniowanym czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji wirusem SARS-CoV-2.
• Szczepionka zaktualizowana, zgodnie z oficjalnymi zaleceniami.

 Półpasiec

• PChN należy do chorób współistniejących, które zwiększają ryzyko zachorowania na półpasiec. Półpasiec u pacjentów dializowanych zwiększa śmiertelność.
• Szczepionka zalecana jest osobom w wieku ≥18 lat z chorobami współistniejącymi, m.in. z PChN.

 RSV

• PChN należy do chorób współistniejących, które zwiększają ryzyko zakażenia syncytialnym wirusem oddechowym (RSV).
• Szczepionka zalecana jest osobom w wieku ≥60 lat, w tym z chorobami współistniejącymi, m.in. z PChN.

Kalendarz szczepień pacjentów z przewlekłą choroba nerek (pdf)