Słownik
- Strona główna
- Słownik
Acelularna szczepionka
(inaczej bezkomórkowa szczepionka) to szczepionka przeciw krztuścowi, która zawiera od 1 do 5 różnych oczyszczonych antygenów (białek) bakterii krztuśca.Liczba antygenów jest różna w produktach różnych producentów.
ACIP
(ang. Advisory Committee on Immunization Practices – Doradczy Komitet ds. Szczepień). Jest to amerykańska grupa 15 ekspertów opracowująca zalecenia, mające na celu zmniejszenie występowania chorób, którym można zapobiec poprzez szczepienia oraz wzrost bezpieczeństwa stosowania szczepionek i innych produktów uodporniających.
Adenowirus
w szczepionce wektorowej to niezdolny do replikacji (a więc nie wywołujący objawów choroby) wirus, który pełni funkcję wektora i i nośnika, który zawiera informację genetyczną o produkcji białka (antygenu).
Adiuwant
to substancja, którą przyłącza się do antygenu w szczepionce, żeby pomóc mu wywołać odporność organizmu (odpowiedź odpornościową).
Adsorpcja
to proces wiązania się cząsteczek, atomów lub jonów na powierzchni lub granicy faz fizycznych, powodujący lokalne zmiany stężenia.
AIDS
to zespół nabytego niedoboru odporności, który powstaje w wyniku zakażenia komórek układu odpornościowego wirusem HIV, w wyniku czego ich liczba spada, a funkcjonowanie zostaje upośledzone.
Alergia
to stan polegający na nieprawidłowym rozpoznawaniu przez organizm niektórych substancji jako obce i szkodliwe (np. pyłków traw, drzew, orzechów, sierść zwierząt), a następnie mobilizowaniu przeciw nim sił układu odpornościowego.
Ampułkostrzykawka
to rodzaj opakowania, w którym przygotowana jest szczepionka, połączenie ampułki z lekiem i strzykawki, gotowe do natychmiastowego wstrzyknięcia.
Anafilaksja
to ciężka, zagrażająca życiu reakcja alergiczna, której najgroźniejszą postacią jest wstrząs anafilaktyczny . Objawy, zwykle ze strony co najmniej dwóch narządów , pojawiają się w ciągu kilku minut lub godzin (najczęściej 5-30 min) od ekspozycji.
Anatoksyna
inaczej toksoid to inaktywowana toksyna bakteryjna stanowiąca składnik szczepionki. Toksoid posiada silne właściwości antygenowe i wywołuje odpowiedź ze strony układu immunologicznego. Przykładem jest toksoid błoniczy i toksoid tężcowy.
Anatoksyna błonicza
Anatoksyna błonicza to inaczej toksoid błoniczy będący składnikiem szczepionki przeciw błonicy. Toksoid błoniczy jest otrzymywany z toksyny błoniczej izolowanej z hodowli Corynebacterium diphtheriae, następnie pozbawiana jest ona zjadliwości (inaktywowana) działaniem formaldehydu.
Anatoksyna tężcowa
to inaczej toksoid tężcowy tj. główny składnik szczepionki przeciw tężcowi. Toksoid tężcowy jest otrzymywany z toksyny tężcowej izolowanej z hodowli Clostridium tetani , następnie pozbawiana jest ona zjadliwości (inaktywowana) działaniem formaldehydu oraz wysokiej temperatury.
Anty-HBs
to przeciwciała dla antygenu powierzchniowego HBsAg świadczące o odporności przeciw wzw B. Pojawiają się po przechorowaniu wzw B, jak również po szczepieniu przeciw wzw B.
Antybiotykooporność
to zmniejszona wrażliwość drobnoustroju na działanie antybiotyku. W przypadku chorób, którym można zapobiegać drogą szczepień problem antybiotykooporności dotyczy w największym stopniu pneumokoków, prątków gruźlicy i pałeczek duru brzusznego.
Antygen
to substancja zdolna do wzbudzenia odpowiedzi immunologicznej i syntezy przeciwciał przeciwko sobie.
Antygen szczepionkowy
to antygen, którym może być żywy atenuowany drobnoustrój , zabity drobnoustrój, rozbity drobnoustrój lub ich wybrane fragmenty; rekombinowane antygeny drobnoustrojów otrzymane metodami inżynierii genetycznej.
Antytoksyna
to przeciwciała swoiście neutralizujące działanie toksyny bakteryjnej
aP
to bezkomórkowa szczepionka przeciw krztuścowi.
AS04
to system adiuwantowy nowej generacji, składający się z lipidu A bakterii Gram ujemnych i soli glinu. Pobudza odporność silniej niż klasyczne adiuwanty.
Astma
(inaczej astma oskrzelowa, dychawica oskrzelowa) to przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych. Wywołana alergenami, infekcjami dróg oddechowych, a także silnymi emocjami czy wysiłkiem fizycznym, które powodują skurcze oskrzeli i wydzielanie w nich gęstego śluzu, co ogranicza przepływ powietrza w drogach oddechowych i wywołuje napady duszności oraz kaszlu.
Atenuacja
Atopia
to wrodzona reakcja organizmu nawet na małą ilość antygenu, w wyniku którego dochodzi do nadmiernej produkcji przeciwciał. Występuje pod postacią chorób atopowych nosa, oskrzeli (astma), skóry lub oczu. Może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.
Autyzm
(gr. autós – sam ) to bardzo poważne, całościowe zaburzenie rozwoju, charakteryzujące się tzw. triadą: jakościowym zaburzeniem w interakcji emocjonalnej i kontaktach społecznych, nieprawidłowościami w komunikowaniu się oraz powtarzającymi, stereotypowymi, ograniczonymi wzorcami zachowań, zainteresowań, aktywności.
Powiązane artykuły
Czy można szczepić osoby z alergiami?
Szczepienia dzieci z alergiami powinny być realizowane zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Nie należy szczepić dzieci w okresie zaostrzenia choroby alergicznej i w okresie nasilonego stężenia alergenów w powietrzu (intensywne pylenie traw, drzew, chwastów). Nie zaleca się również jednoczasowego podawania szczepionki z preparatami odczulającymi, ze względu na ewentualne trudności w ocenie niepożądanych odczynów poszczepiennych. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia jest wystąpienie ostrej reakcji anafilaktycznej po poprzednim szczepieniu.
Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?
O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie prawidłowo przeprowadzonej kwalifikacji. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Gabinet lekarski powinien być wyposażony w sprzęt reanimacyjny.
Tężec
Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.
Pneumokoki
Zakażenia pneumokokowe są wywoływane przez bakterie Streptococcus pneumoniae. Pneumokoki są najczęstszą przyczyną pozaszpitalnych, bakteryjnych zakażeń układu oddechowego takich jak zapalenia ucha środkowego, zapalenia zatok oraz zaostrzenia przewlekłego zapalenia oskrzeli. Są też najczęstszą przyczyną pozaszpitalnego zapalenia płuc, zwłaszcza tego, które przebiega z bakteriemią. Najcięższą postacią zakażenia pneumokokowego jest tzw. inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP) czyli zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsa (posocznica) i zapalenie płuc z bakteriemią. Pneumokoki mogą również wywoływać zapalenie spojówek, zapalenie otrzewnej oraz zapalenie stawów.
Czy można szczepić osoby z alergiami?
Szczepienia dzieci z alergiami powinny być realizowane zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Nie należy szczepić dzieci w okresie zaostrzenia choroby alergicznej i w okresie nasilonego stężenia alergenów w powietrzu (intensywne pylenie traw, drzew, chwastów). Nie zaleca się również jednoczasowego podawania szczepionki z preparatami odczulającymi, ze względu na ewentualne trudności w ocenie niepożądanych odczynów poszczepiennych. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia jest wystąpienie ostrej reakcji anafilaktycznej po poprzednim szczepieniu.
Jakie substancje pomocnicze wchodzą w skład szczepionek?
Szczepionki zawierają wiele substancji pomocniczych, które pomagają utrzymać ich stabilność, aktywność oraz bezpieczeństwo. Są wśród nich adiuwanty wzmacniające działanie szczepionki (np. wodorotlenek glinu, fosforan glinu), środki konserwujące chroniące szczepionkę przed zanieczyszczeniami drobnoustrojami (np. tiomersal), substancje stabilizujące (np. cukry, białka, aminokwasy). W szczepionkach znajdziemy również substancje występujące w ilościach śladowych, będące pozostałościami z procesu wytwarzania szczepionki (np. formaldehyd, białka jaja kurzego, białka drożdży, antybiotyki).
wzw B
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw B) to choroba zakaźna wywołana przez wirusa HBV (Hepatitis B Virus). Zakażenie wzw B może przebiegać pod postacią ostrą lub przewlekłą – bezobjawową.
Tężec
Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.
HPV
HPV to ludzki wirus brodawczaka. Dostępne są bezpieczne szczepionki przeciw HPV, które chronią przed rakiem szyjki macicy oraz innymi niebezpiecznymi chorobami.
Co to jest szczepionka?
Szczepionka jest biologicznym preparatem odpornościowym, który zawiera określony antygen lub antygeny. Wprowadzenie antygenu do organizmu, uodparnia go na zakażenie konkretnym (jednym lub kilkoma) drobnoustrojem chorobotwórczym.
Czy można szczepić osoby z alergiami?
Szczepienia dzieci z alergiami powinny być realizowane zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Nie należy szczepić dzieci w okresie zaostrzenia choroby alergicznej i w okresie nasilonego stężenia alergenów w powietrzu (intensywne pylenie traw, drzew, chwastów). Nie zaleca się również jednoczasowego podawania szczepionki z preparatami odczulającymi, ze względu na ewentualne trudności w ocenie niepożądanych odczynów poszczepiennych. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia jest wystąpienie ostrej reakcji anafilaktycznej po poprzednim szczepieniu.
Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?
O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie prawidłowo przeprowadzonej kwalifikacji. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Gabinet lekarski powinien być wyposażony w sprzęt reanimacyjny.
Błonica
Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.
COVID-19
CZYTAJ WIĘCEJTężec
Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.
Jak się bada skuteczność szczepionek?
Prace laboratoryjne rozpoczynają się od poszukiwania metod wzbudzenia odporności w organizmie człowieka. Naukowcy badają mechanizmy odporności po naturalnym zachorowaniu, szukają odpowiednich antygenów, które mogą wzbudzać produkcję przeciwciał. Próbują zmniejszyć zjadliwość drobnoustrojów chorobotwórczych, żeby wywoływały odporność, ale nie powodowały choroby. Prowadzą eksperymenty na zwierzętach.
Jakie substancje pomocnicze wchodzą w skład szczepionek?
Szczepionki zawierają wiele substancji pomocniczych, które pomagają utrzymać ich stabilność, aktywność oraz bezpieczeństwo. Są wśród nich adiuwanty wzmacniające działanie szczepionki (np. wodorotlenek glinu, fosforan glinu), środki konserwujące chroniące szczepionkę przed zanieczyszczeniami drobnoustrojami (np. tiomersal), substancje stabilizujące (np. cukry, białka, aminokwasy). W szczepionkach znajdziemy również substancje występujące w ilościach śladowych, będące pozostałościami z procesu wytwarzania szczepionki (np. formaldehyd, białka jaja kurzego, białka drożdży, antybiotyki).
wzw B
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw B) to choroba zakaźna wywołana przez wirusa HBV (Hepatitis B Virus). Zakażenie wzw B może przebiegać pod postacią ostrą lub przewlekłą – bezobjawową.
Jakie są rodzaje szczepionek?
Szczepionki dzieli się na żywe, zawierające całe, pozbawione zjadliwości drobnoustroje oraz szczepionki zabite, zawierające inaktywowane (zabite) drobnoustroje lub ich fragmenty, np. pojedyncze białka. Szczepionki mogą chronić przeciw jednej chorobie lub mogą być wieloskładnikowe.
Błonica
Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.
COVID-19
CZYTAJ WIĘCEJwzw A
Wirusowe zapalenie wątroby typu A potocznie nazywane „żółtaczką pokarmową” jest chorobą o ostrym przebiegu, szczególnie ciężkim u osób dorosłych. U dzieci choroba przebiega bezobjawowo lub bardzo łagodnie. Do objawów tej choroby należą objawy grypopodobne (w pierwszym okresie) oraz objawy ze strony układu pokarmowego (zaburzenia dyspeptyczne): odbijanie, zgaga, nudności, wzdęcia, uczucie wczesnej sytości, ciemny mocz, jak również żółtaczka (czyli zażółcenie skóry, białkówki oczu czy błon śluzowych).
Tężec
Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.
Różyczka
Różyczka jest wirusową choroba zakaźną, której źródłem zakażenia jest wyłącznie chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową, w przypadku zakażeń wrodzonych przez łożysko. Różyczka u dzieci najczęściej przebiega łagodnie lub bezobjawowo. Na cięższy przebieg narażeni są głównie dorośli. Stanowi poważne zagrożenie dla ciężarnych powodując powstawanie wad rozwojowych a nawet może się przyczynić do obumarcia płodu.
Poliomyelitis
Poliomyelitis (nagminne porażenie dziecięce lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem. Zakażenie szerzy się głównie drogą pokarmową przez przedmioty i środki spożywcze zakażone wydzielinami z gardła lub kałem oraz drogą kropelkową. Poliowirusy dostają się do organizmu przez usta lub nos. Jeżeli dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni.
Czy można szczepić osoby z alergiami?
Szczepienia dzieci z alergiami powinny być realizowane zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Nie należy szczepić dzieci w okresie zaostrzenia choroby alergicznej i w okresie nasilonego stężenia alergenów w powietrzu (intensywne pylenie traw, drzew, chwastów). Nie zaleca się również jednoczasowego podawania szczepionki z preparatami odczulającymi, ze względu na ewentualne trudności w ocenie niepożądanych odczynów poszczepiennych. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia jest wystąpienie ostrej reakcji anafilaktycznej po poprzednim szczepieniu.
Co to jest szczepionka?
Szczepionka jest biologicznym preparatem odpornościowym, który zawiera określony antygen lub antygeny. Wprowadzenie antygenu do organizmu, uodparnia go na zakażenie konkretnym (jednym lub kilkoma) drobnoustrojem chorobotwórczym.
Błonica
Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.
COVID-19
CZYTAJ WIĘCEJHPV
HPV to ludzki wirus brodawczaka. Dostępne są bezpieczne szczepionki przeciw HPV, które chronią przed rakiem szyjki macicy oraz innymi niebezpiecznymi chorobami.
Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?
O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie prawidłowo przeprowadzonej kwalifikacji. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Gabinet lekarski powinien być wyposażony w sprzęt reanimacyjny.
Grypa
Grypa jest ostrą chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirusy grypy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub kontakt ze skażoną powierzchnią. Okres wylęgania wynosi 1-4 dni. Wirusy grypy atakują komórki nabłonka dróg oddechowych, w których się namnażają. W konsekwencji powodują martwicę tychże komórek, co z kolei otwiera drogę patogenom bakteryjnym.
Jak się bada skuteczność szczepionek?
Prace laboratoryjne rozpoczynają się od poszukiwania metod wzbudzenia odporności w organizmie człowieka. Naukowcy badają mechanizmy odporności po naturalnym zachorowaniu, szukają odpowiednich antygenów, które mogą wzbudzać produkcję przeciwciał. Próbują zmniejszyć zjadliwość drobnoustrojów chorobotwórczych, żeby wywoływały odporność, ale nie powodowały choroby. Prowadzą eksperymenty na zwierzętach.
Jak się bada bezpieczeństwo szczepionek?
Prace laboratoryjne rozpoczynają się od poszukiwania metod wzbudzenia odporności w organizmie człowieka. Naukowcy badają mechanizmy odporności po naturalnym zachorowaniu, szukają odpowiednich antygenów, które mogą wzbudzać produkcję przeciwciał. Próbują zmniejszyć zjadliwość drobnoustrojów chorobotwórczych, żeby wywoływały odporność, ale nie powodowały choroby. Prowadzą eksperymenty na zwierzętach.
Co to jest szczepionka?
Szczepionka jest biologicznym preparatem odpornościowym, który zawiera określony antygen lub antygeny. Wprowadzenie antygenu do organizmu, uodparnia go na zakażenie konkretnym (jednym lub kilkoma) drobnoustrojem chorobotwórczym.
Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?
O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie prawidłowo przeprowadzonej kwalifikacji. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Gabinet lekarski powinien być wyposażony w sprzęt reanimacyjny.