Przełomowy program COVAX zapewni powszechny dostęp do szczepionek przeciw COVID-19
COVAX to globalna inicjatywa, zrzeszająca rządy i wytwórców farmaceutycznych, działająca w celu zapewnienia szczepionek przeciw COVID-19 dla najbardziej potrzebujących. Głównym celem COVAX jest przyspieszenie opracowania i produkcji szczepionek przeciwko COVID-19 oraz zapewnienia sprawiedliwego ich dostępu dla wszystkich krajów na świecie.
Program COVAX jest kierowany przez: Global Alliance for Vaccines and Immunization (GAVI), Koalicję na rzecz innowacji dotyczących gotowości na wypadek wystąpienia epidemii (CEPI) oraz WHO i współpracuje z producentami szczepionek z krajów rozwiniętych i rozwijających się, UNICEF, Bankiem Światowym, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i in. W ramach programu COVAX planowany jest zakup dla wszystkich krajów na świecie 2 mld dawek szczepionek przeciwko COVID-19 od kilku producentów do końca 2021 roku. Dotyczy to bezpiecznych, skutecznych szczepionek, które zostaną dopuszczone do obrotu przez stosowane organy nadzorujące (np. FDA, EMA).
WHO ogłosiło, że 64 gospodarki światowe o wyższych dochodach (obejmujące 35 krajów i Komisja Europejska działająca w imieniu 27 państw członkowskich UE oraz Norwegii i Islandii) dołączyły do instrumentu COVAX. W najbliższych dniach do programu przystąpi kolejnych 38 gospodarek, co oznacza, że łącznie 156 gospodarek na świecie (pełny wykaz krajów), reprezentujących 2/3 światowej populacji, jest zaangażowanych w system dystrybucji i otrzymywania szczepionek za pośrednictwem COVAX.
Współpraca w ramach COVAX w walce z pandemią jest o tyle istotna, że rozprzestrzenianie się COVID-19 to globalny kryzys, który wymaga bezprecedensowej globalnej reakcji, a “nacjonalizm szczepionkowy” tylko utrwali chorobę i przedłuży walkę z globalnym wyzwaniem – powiedział Dyrektor Generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus.
COVAX ma na celu przyspieszenie rozwoju i produkcji szczepionek COVID-19 oraz zagwarantowanie sprawiedliwego i równego dostępu dla każdego kraju na świecie. Program zapewnia również podział ryzyka związanego z opracowaniem szczepionki, możliwość inwestowania w opracowanie szczepionek na etapie ich produkcji (przed dopuszczeniem ich do obrotu), aby szczepionki mogły być wdrażane na dużą skalę, gdy tylko zostanie potwierdzone ich bezpieczeństwo i skuteczność, łączenie zamówień i siły nabywczej w celu osiągnięcia wystarczającej liczby zaszczepionych osób, aby zakończyć ostrą fazę pandemii do 2021 r.
„COVAX jest jedynym prawdziwie globalnym rozwiązaniem pandemii COVID-19”, powiedział dr Seth Berkley, dyrektor generalny GAVI, Vaccine Alliance. W zdecydowanej większości krajów, niezależnie od tego, czy stać ich na sfinansowanie odpowiedniej liczby dawek szczepionki, czy też wymagają pomocy, oznacza to otrzymanie gwarantowanej liczby dawek i uniknięcie zepchnięcia na tył kolejki, jak widzieliśmy to podczas pandemii H1N1 dekadę temu. Mechanizm wypracowany w ramach COVAX, dzięki wsparciu szerokiego katalogu wiodących na świecie zespołów opracowujących szczepionki przeciw COVID-19, umożliwia zmniejszenie ryzyka związanego z niepowodzeniem danego produktu jeszcze przed jego wprowadzeniem na rynek.
1 września 2020 r. do program COVAX przystąpiła również Komisja Europejska, wskazując, że przeznaczy 400 mln euro w postaci gwarancji na zakup szczepionek przeciw COVID-19. „Globalna współpraca jest jedynym sposobem pokonania ogólnoświatowej pandemii. (…). Komisja ogłasza dzisiaj, że wniesie wkład w wysokości 400 mln euro na rzecz COVAX, aby umożliwić współpracę w zakupie przyszłych szczepionek z korzyścią dla krajów o niskich i średnich dochodach. Jestem przekonana, że przybliży nas to do osiągnięcia naszego celu: pokonania wirusa wspólnymi siłami” – powiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen. Udział UE w programie COVAX będzie stanowił uzupełnienie trwających negocjacji UE z wytwórcami produkującymi szczepionki.
