Jak powinny być realizowane obowiązkowe szczepienia przeciw pneumokokom w 2023 roku?

W 2023 roku w ramach powszechnych, obowiązkowych szczepień przeciw pneumokokom bezpłatnie dostępna jest szczepionka 10-walentna (Synflorix) lub szczepionka, która w danym momencie zostanie wskazana świadczeniodawcy.

Szczepionka 10-walentna (Synflorix) bezpłatnie dostępna jest:

• w ogólnej populacji dzieci
• dla dzieci urodzonych przedwcześnie, ale w ≥27. tygodniu ciąży
• w populacji dzieci z grup ryzyka inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP).

Szczepionka 13-walentna (Prevenar-13) bezpłatnie dostępna jest:

• dla dzieci urodzonych przedwcześnie, ale poniżej 26 tygodnia ciąży,
• do kontynuacji rozpoczętych schematów szczepień obowiązkowych w 2021 r. w ramach PSO u dzieci urodzonych po 2016 roku, wymagających zakończenia schematu 3+1.

W sytuacjach, kiedy obowiązkowe szczepienia przeciw pneumokokom realizowane są preparatem 13-walentnym (Prevenar-13), koszt zakupu preparatu ponosi rodzic/opiekun dziecka.

Obowiązkowe szczepienia przeciw pneumokokom w populacji ogólnej dzieci są realizowane w schemacie 2+1.

Obowiązkowe szczepienia przeciw pneumokokom w grupach ryzyka (dzieci z zakażeniem HIV, niedokrwistością sierpowatokrwinkową (SCD), z zaburzeniami czynności śledziony, z zaburzeniami odporności) są realizowane w schemacie 3+1.

Szczepienia dzieci urodzonych przedwcześnie (<37  tygodnia ciąży) są realizowane w schemacie 3+1.

Szczepienie w schemacie 2+1 dotyczące dzieci w populacji ogólnej obejmuje podanie dwóch dawek szczepienia podstawowego (podawanego w odstępach 8 tygodniowych) w 1 roku życia oraz trzeciej dawki uzupełniającej podanej w 2 roku życia (co najmniej po upływie 6 miesięcy od 2 dawki szczepienia podstawowego).

Szczepienie w schemacie 3+1 dotyczące dzieci z grup ryzyka i wcześniaków obejmuje podanie trzech dawek szczepienia podstawowego oddawanych w odstępie 1 miesiąca w pierwszym roku życia oraz czwartej dawki uzupełniającej podanej w 2 roku życia.

Aktualnie nie przewiduje się szczepień przeciw pneumokokom w grupach ryzyka, w rozumieniu grup określonych Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 18 sierpnia 2011 r. (Dz.U. Nr 182, poz. 1086), gdzie wskazano, że szczepienia przeciw pneumokokom obejmują:

1/ dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia:

– po urazie lub z wadą ośrodkowego układu nerwowego, przebiegającymi z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego,

– zakażone HIV,

– po przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem lub po przeszczepieniu narządów wewnętrznych lub przed wszczepieniem lub po wszczepieniu implantu ślimakowego,

2/ dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia chorujące na:

– przewlekłe choroby serca,

– schorzenia immunologiczno-hematologiczne, w tym małopłytkowość idiopatyczną, ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną,

– asplenię wrodzoną, dysfunkcję śledziony, po splenektomii lub po leczeniu immunosupresyjnym,

– przewlekłą niewydolność nerek i nawracający zespół nerczycowy,

– pierwotne zaburzenia odporności,

– choroby metaboliczne, w tym cukrzycę,

– przewlekłe choroby płuc, w tym astmę,

3/ dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 12 miesiąca życia urodzone przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub urodzone z masą urodzeniową poniżej 2500 g;”.

Natomiast szczepienia dzieci włączone przepisami znowelizowanego rozporządzenia  z dnia 25 maja 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 849), wskazują na szczepienia populacyjne dla nowonarodzonej populacji dzieci w 2017 r. od 2 miesiąca życia do ukończenia 19 roku życia. Zgodnie z paragrafem § 3 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3.11.2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1815), szczepienia przeciw pneumokokom stosuje się do dzieci urodzonych po dniu 31.12.2016 r.

Zapisy ww rozporządzenia należy interpretować w połączeniu z zapisami w programie Szczepień Ochronnych.

Biorąc powyższe pod uwagę nie ma prawnego obowiązku szczepienia ogólnej populacji dzieci urodzonych przed 2016 r. i możliwości szczepienia bezpłatnego w ramach PSO u dzieci 7, 10 czy 18 letnich.

Grupy ryzyka do 5 r.ż. zostały utrzymane zgodnie z przepisami przejściowymi i do końca 2021 r. szczepienia mogły być wykonywane. Aktualnie grupy ryzyka dotyczą dzieci szczepionych po urodzeniu na bieżąco, a grupy ryzyka wskazane w Charakterystyce Produktu Leczniczego szczepionki powinny dostać schemat 3+1 szczepienia przeciw pneumokokom.