Dlaczego w Polsce obowiązuje jeszcze powszechne szczepienie przeciw gruźlicy?

Polska należy do nielicznych krajów w Europie, w których obowiązują jeszcze szczepienia przeciw gruźlicy noworodków w pierwszej dobie życia. Małe dzieci stanowią grupę ryzyka zachorowania na gruźlicę o ciężkim przebiegu pod postacią gruźlicy rozsianej, gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu lub zgonu w przebiegu gruźlicy.

O utrzymaniu powszechnych szczepień przeciw gruźlicy decyduje sytuacja epidemiologiczna. Światowa Organizacja Zdrowia opracowała kryteria, które są wskazówką kiedy można bezpiecznie zrezygnować z powszechnych szczepień przeciw gruźlicy. Pomimo ogólnej poprawy sytuacji zachorowań na gruźlicę w Polsce, wciąż nie spełniamy wszystkich kryteriów, które umożliwiają bezpieczną rezygnację ze szczepienia noworodków. Będzie to możliwe dopiero gdy poziom występowania choroby spadnie poniżej granicy wyznaczonej przez WHO.

Kryteria, których spełnienie uzasadnia zaprzestanie powszechnych szczepień BCG:

1. Zapadalność na gruźlicę płuc potwierdzoną w badaniu bakterioskopowym plwociny 5,0/100 000 lub poniżej przez kolejne 3 lata. Polska nie spełnia jeszcze tego kryterium. W 2024 roku ogólna zapadalność na wszystkie postaci gruźlicy wynosiła 11,3/100 000 ludności, a na gruźlicę płuc potwierdzoną w badaniu bakterioskopowym – 6,0/100 000.

2. Zapadalność na gruźlicze zapalenie opon mózgowych u dzieci poniżej 5 lat- mniej niż 1 przypadek na 10 mln ludności (Polska od wielu lat spełnia to kryterium) lub roczne ryzyko zakażenia wynosi 0,1% lub poniżej.

Polska należy do krajów o średniej zapadalności na gruźlicę. Chorują głównie dorośli. Szczepienie przeciw gruźlicy jest najbardziej efektywne bezpośrednio po urodzeniu, czyli jeszcze przed potencjalną możliwą ekspozycją na zakażenie prątkiem gruźlicy. Takie postępowanie zapobiega rozwojowi ciężkich postaci gruźlicy u najmłodszych dzieci. Dodatkowo, wobec naszego położenia geograficznego należy brać pod uwagę  wysoką zachorowalność na gruźlicę za naszą wschodnią granicą (Białoruś, Ukraina, Rosja) oraz przyjeżdżających do Polski nieszczepionych chorych imigrantów z krajów rozwijających się, którzy mogą przyczyniać się do rozprzestrzeniania gruźlicy.