Jak często można podawać szczepionkę ze składnikiem tężcowym u dorosłych?

Szczepionki przeciw tężcowi u dorosłych występują w postaci szczepionek T (przeciw tężcowi), Td (przeciw błonicy i tężcowi ze zmniejszoną zawartością antygenów błonicy) oraz Tdap (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi) ze zmniejszoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca.

Pewnego rodzaju wyzwaniem jest zachowanie odstępów pomiędzy podawaniem kolejnych dawek szczepionek zawierających składnik tężcowy w przypadku uzupełniania zaległych szczepień u osób dorosłych, szczególnie w sytuacji, kiedy osoba wcześniej zaszczepiła się tylko szczepionką T/Td, a teraz chciałaby uzupełnić ochronę przeciw krztuścowi szczepionką Tdap.

Historycznie utrwalił się okres 5-10 lat (zgodnie z zaleceniami dotyczącymi podawania kolejnych dawek przypominających szczepionki Tdap).

W czasie kiedy rejestrowano szczepionki typu Tdap (2005 r.) nie dysponowano dostatecznymi informacjami na temat reaktogenności szczepionek podawanych w krótkim odstępie czasu zawierających składnik tężcowy.

Obecnie przyjmuje się, że w określonych sytuacjach, kiedy ochrona przed krztuścem jest potrzebna, nie ma konieczności zachowywania zalecanego odstępu 5-10 lat pomiędzy kolejnymi dawkami szczepionki ze składnikiem tężca.

Wyniki badań bezpieczeństwa szczepionek Tdap podawanych z zachowaniem odstępu mniej niż 5 lat po szczepionce Td (w tym tak krótkiego jak 18 miesięcy) wskazują, że takie odstępy są dopuszczalne. Badania prowadzone wśród dorosłych, gdzie dawkę Tdap lub Tdap-IPV podawano w odstępie krótszym niż 2 lata (od 21 dni do 2 lat) po dawce szczepionki  Td nie wykazały zwiększonego ryzyka wystąpienia miejscowych ani ogólnych niepożądanych działań poszczepiennych.

Eksperci stoją na stanowisku, że w przypadku zwiększonego ryzyka zachorowania na krztusiec, korzyści ochrony przed tą chorobą przewyższają potencjalne ryzyko wystąpienia zdarzeń niepożądanych po podaniu szczepionki.

Stąd też obowiązujące w wielu krajach zalecenia szczepień przeciw krztuścowi szczepionką Tdap kobiety w każdej kolejnej ciąży. Podobne zalecenie jest również w polskim Programie Szczepień Ochronnych.

Źródła:

Liang J. i wsp. Prevention of Pertussis, Tetanus, and Diphtheria with Vaccines in the United States: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Recommendations and Reports / April 27, 2018 / 67(2);1–44.

Zalecenia Polskiej Grupy Ekspertów ds. Szczepień przeciwko krztuścowi dotyczące wskazań do stosowania skojarzonych szczepionek przeciwkrztuścowych (dTpa) u starszych dzieci, młodzieży i dorosłych (marzec 2010).

CDC. Updated recommendations for use of tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and acellular pertussis (Tdap) vaccine from the Advisory Committee on Immunization Practices, 2010. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2011;60:13–5.