Wielka Brytania rozpoczęła publiczną debatę na temat obowiązkowych szczepień przeciw odrze
W dniu 5 czerwca 2019 czasopismo British Medical Journal opublikowało debatę brytyjskich ekspertów na temat obowiązku szczepień przeciw odrze. Dyskusję wywołała najwyższa od dekady odnotowana liczba zachorowań na odrę w Europie. Wraz z nawrotem odry, która do niedawna była bliska eliminacji w Europie, coraz więcej dyskutuje się na temat rosnącego braku zaufania do szczepień oraz sposobów jego zapobiegania. Rozważa się cenzurowanie mediów społecznościowych, wprowadzanie różnych form obowiązkowych szczepień, np. poprzez ustanowienie wymogu zaszczepienia przed przyjęciem do przedszkola lub szkoły, kary finansowe za brak szczepień, tj. grzywny lub utratę niektórych świadczeń socjalnych.
Zwolennicy wprowadzenia obowiązku szczepień uważają, że jest on wynikiem umowy społecznej, w ramach której zaszczepienie jak największej liczby zdrowych dzieci chroni je same oraz inne, które z powodu wieku lub stanu zdrowia nie mogą być zaszczepione, a są najbardziej narażone na zachorowania. Dr Eleanor Draeger uważa, że powinniśmy zwiększyć stan zaszczepienia całej populacji przeciw odrze, ponieważ istnieje ryzyko, że choroba powróci na stałe. Stan zaszczepienia pierwszą dawką szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) w Wielkiej Brytanii wynosi 94,9%, ale dla drugiej dawki spadł już do poziomu 87,4%. Stan zaszczepienia znajduje się poniżej progu 95%, który w przypadku odry zapewnia utrzymanie odporności zbiorowiskowej- wyjaśnia dr Draeger. Wskazuje przykłady Włoch czy Francji, gdzie obowiązkowe szczepienia doprowadziły do wzrostu stanu zaszczepienia. Uważa, że Wielka Brytania powinna wprowadzić przepisy prawne, które doprowadzą do zwiększenia stanu zaszczepienia, ponieważ dotychczasowe środki nie pozwalają na utrzymanie odporność całej populacji. Wielu rodziców wierzy w nieprawdziwą retorykę ruchów antyszczepionkowych, że szczepionki są niebezpieczne, nienaturalne, a ich podawanie stanowi naruszenie swobód obywatelskich. Wprowadzenie uregulowań prawnych, które uniemożliwiłyby przyjmowanie do przedszkola lub szkoły dzieci bez wymaganych szczepień, pozwoliłoby na ochronę wszystkich tam przebywających- wyjaśnia dr Draeger.
Z kolei lekarze Helen Bedford i David Elliman uważają, że zamiast koncentrować się na wprowadzeniu obowiązku szczepień należy poprawić dostępność szczepień ochronnych, np. opracować formy podawania przyjazne dla dzieci i ich rodzin czy zapewnić pracownikom ochrony zdrowia odpowiedniego czasu na rozmowę z rodzicami w sprawie szczepień. Podkreślają znaczenie szkoleń pracowników ochrony zdrowia ukierunkowanych na rozwiązywanie wszelkich problemów wynikających z kontaktów z rodzicami sprzeciwiającymi się lub mającymi wątpliwości w sprawie szczepień. Eksperci podkreślają, że nawet jak polepszymy usługi i dostęp do nich, obowiązkowe szczepienia mogą przynieść także efekt przeciwny do zamierzonego, ponieważ zaszkodziłoby to publicznemu zaufaniu do pracowników ochrony zdrowia i niewspółmiernie dotknęłoby dzieci biedniejszych rodziców. W przypadku niemożliwości dostępu do szkoły, niektórzy rodzice mogą wybierać naukę dzieci w warunkach domowych, a w przypadku gdyby szczepienia były powiązane ze świadczeniami socjalnymi, miałoby to nieproporcjonalnie negatywny wpływ na funkcjonowanie rodzin.
Peter Hotez podkreślił niewystarczające finansowanie instytucji zdrowia publicznego w Wielkiej Brytanii, co uniemożliwia promocję przekazów naukowych i walkę z populistycznymi argumentami pseudonaukowymi propagowanymi przez przeciwników szczepień za pośrednictwem mediów społecznościowych.
Powszechne szczepienia to jedna z największych zdobyczy współczesnej medycyny. Obecna sytuacja pokazuje, że postawa w sprawie szczepień to również jeden z największych sprawdzianów naszej współodpowiedzialności i zaufania społecznego. W obliczu perspektywy spadku zaufania do szczepień i ryzyka powrotu poważnych chorób zakaźnych, musimy podjąć pilne działania. Większość ekspertów w UK uważa, że w walce o wyższy stan zaszczepienia zamiast różnych form obowiązku szczepień lepiej wybrać edukację, lepszy dostęp do szczepień oraz debatę.
Obowiązek szczepień przeciw przynajmniej jednej chorobie wprowadziło obecnie 11 krajów europejskich, w tym w 9 obowiązek dotyczy szczepień MMR przeciw odrze, śwince i różyczce.
Włochy i Australia to przykłady 2 krajów, gdzie obowiązują jedne z najbardziej restrykcyjnych form obowiązku szczepień:
- Włochy zwiększyły liczbę szczepień obowiązkowych z 4 do 10 w 2017 roku, a dodatkowo od 2018 roku obowiązują kary grzywny dla rodziców niezaszczepionych dzieci w wieku szkolnym,
- Australia realizuje od 2017 roku zasadę „nie szczepisz nie płacimy”, gdzie szczepienia, łączą się z płatnościami z pomocy społecznej. Rodzice, którzy nie zgadzają się na szczepienia z przyczyn pozamedycznych tracą prawa do świadczeń socjalnych. W 4 stanach dodatkowo zaostrzono politykę w zakresie nieprzyjmowania niezaszczepionych dzieci do żłobków i przedszkoli.
Źródło:
What should we do about vaccine hesitancy? BMJ 2019; 365.
