Wejście na polski rynek szczepionki Shingrix przeciw półpaścowi

Szczepionka Shingrix należy do szczepionek inaktywowanych, rekombinowanych. Zawiera białko (glikoproteinę E) wirusa Varicella zoster, wywołującego ospę wietrzną i półpaśca uzyskane metodą rekombinacji. Cykl szczepienia składa się z 2 dawek podawanych we wstrzyknięciu, w odstępie 2 miesięcy. W razie potrzeby drugą dawkę można podać później, ale w ciągu 6 miesięcy po pierwszej dawce.

 Skład szczepionki:

• Antygen, który pobudza organizm do wytworzenia przeciwciał, zastosowano białko (glikoproteinę E) wirusa ospy wietrznej i półpaśca; wytwarzane w komórkach jajnika chomika chińskiego (CHO) metodą rekombinacji DNA.
• Adiuwant czyli substancja wzmacniająca odpowiedź odpornościową na szczepionkę; zastosowano adiuwant AS01B, który zawiera ekstrakt roślinny Quillaja saponaria oraz monofosforylolipid A (MPL) uzyskiwany z Salmonella minnesota.

Szczepionka Shingrix została opracowana w celu zapobiegania półpaścowi u osób, które miały kontakt z wirusem wywołującym ospę wietrzną.

Z badań wynika, że szczepionka Shingrix z wysoką skutecznością zapobiega półpaścowi i neuralgii półpaścowej u osób powyżej 50 lat do 10 lat po szczepieniu. Ponadto szczepionka skutecznie chroni osoby dorosłe od 18 r.ż., u których występuje zwiększone ryzyko pojawienia się półpaśca.

• > 90% skuteczności przeciw półpaścowi we wszystkich grupach ≥50 lat,
• skuteczność wobec neuralgii popółpaścowej (PHN – post herpetic neuralgia) – 91,2% u osób w wieku ≥50 lat i 88,8% u osób w wieku ≥70 lat.

Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były: ból w miejscu wstrzyknięcia, bóle mięśni, zmęczenie i ból głowy. Większość reakcji, zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych, miała nasilenie łagodne do umiarkowanego, przy czym reakcje te były krótkotrwałe (1–3 dni).

Szczepionka Shingrix została dopuszczona do obrotu w UE w marcu 2018 r.

Wirus ospy wietrznej i półpaśca po przebyciu zachorowania na ospę wietrzną pozostaje w zwojach nerwowych pacjenta w formie nieaktywnej i w sytuacji wystąpienia osłabienia odporności ulega aktywacji, powodując wystąpienie objawów półpaśca. Może się uaktywnić nawet po wielu latach, powodując półpasiec. Nie można zakazić się półpaścem, ale osoby nieuodpornione (niezaszczepione lub te które nie chorowały), mogą zakazić się ospą wietrzną.

Głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia półpaśca jest wiek. Zwiększoną zachorowalność obserwuje się u osób w wieku 50 lat i więcej. U niektórych pacjentów, dodatkowe czynniki, takie jak wiek, choroby przewlekłe, prowadzona terapia, powodują ciężki przebieg choroby lub wystąpienie powikłań, tj. neuralgia półpaścowa.

Wśród ważnych czynników ryzyka wymieniane są również choroby prowadzące do zaburzenia odporności, np. rozsiane nowotwory, w tym hematologiczne, zakażenie wirusem HIV, terapie prowadzące do immunosupresji u pacjentów po przeszczepach narządów lub u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi. Częstość występowania półpaśca jest wyższa wśród pacjentów z obniżoną odpornością w porównaniu z populacją ogólną, np. zapadalność wśród pacjentów po przeszczepie komórek macierzystych w Stanach Zjednoczonych wynosiła 43/1000 w porównaniu z 4,8/1000 w populacji ogólnej. Większą zapadalność na półpasiec obserwuje się również w populacjach pacjentów po przeszczepie narządu litego (17/1000) pacjentów zakażonych wirusem HIV (17,4/1000) lub z reumatoidalnym zapaleniem stawów (12,2/1000).

W związku ze starzeniem się społeczeństwa, wzrostem zachorowalności na choroby nowotworowe oraz częstszym stosowaniem terapii zaburzających odporność, należy oczekiwać wzrostu zapadalności na półpasiec. Ostatnie badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych potwierdzają zwiększone ryzyko zachorowania na półpasiec po przechorowaniu COVID-19.