Raport ECDC na temat metod zwiększania akceptacji szczepień i wskaźników stanu zaszczepienia

Opublikowano w dniu: 24 października 2025

ECDC udostępniło opracowany w kwietniu 2025 r. raport pt. „Narzędzia i metody zwiększania akceptacji szczepień i wskaźników wyszczepienia: podejście oparte na naukach społecznych i behawioralnych.

Raport opiera się na ponad 15-letnich wysiłkach ECDC, by wspierać państwa UE/EOG w zwiększaniu stopnia akceptacji szczepień i wskaźników stanu zaszczepienia. W szczególności czerpie ze sprawozdania technicznego ECDC pt. „Działania zmierzające do zwiększenia akceptacji szczepienia przeciw COVID-19 i zwiększenia wyszczepienia w UE/EOG”, opublikowanego w 2021 r. Rozszerza zakres wyjściowego sprawozdania dzięki uwzględnieniu narzędzi i metod operacyjnych, które bazują na najnowszych osiągnięciach nauk społecznych i behawioralnych — w tym praktycznych i uniwersalnych formatów, które można zastosować do realiów pracy organów ds. zdrowia publicznego i programów szczepień.

Raport dzieli się na dwie części:

Część 1. Metody oparte na naukach społecznych i behawioralnych zmierzające do zwiększenia akceptacji szczepień i wskaźników wyszczepienia w krajach UE/EOG zawiera opis modelu 5C, na podstawie którego opracowano narzędzie ankietowe opisane w części 2, a także zarys sytuacji panującej na terytorium UE/EOG przeznaczony dla osób, które będą uczestniczyć w pracach lub podejmowaniu decyzji związanych z propagowaniem szczepień i staraniami na rzecz wzrostu wskaźników wyszczepienia.

Część 2. Narzędzia i metody zwiększania akceptacji szczepień i wskaźników wyszczepienia w ciągu całego życia omawia praktyczne narzędzia i metody, które zespoły multidyscyplinarne mogą wykorzystać do diagnozowania społecznych i behawioralnych barier oraz czynników motywujących w kontekście szczepień, co pomoże projektować i wdrażać strategie i działania służące rozwiązaniu problemu nieoptymalnego poziomu wyszczepialności.

Część ta zawiera:

  • Narzędzie ankietowe służące do zbierania danych społecznych i behawioralnych na temat akceptacji szczepień oraz wskaźników wyszczepienia, a także do diagnozowania barier i czynników motywujących w tym zakresie w poszczególnych populacjach. Narzędzie składa się z następujących elementów: ankieta z pytaniami opracowanymi i pogrupowanymi w oparciu o pięć komponentów modelu 5C; wskazówki dotyczące adaptacji ankiety i opracowania protokołu badawczego i planu analizy; przykładowy plan analizy; porady na temat pomocniczych metod jakościowych.
  • Metody pokonywania behawioralnych barier wobec szczepień, w tym: biblioteka inicjatyw służących zwiększaniu akceptacji szczepień, w podziale na poszczególne komponenty modelu 5C, do których inicjatywy te się odnoszą, które zostały wdrożone na szczeblu krajowym i niższych szczeblach, aby inspirować i wspomagać projektowanie ukierunkowanych działań na rzecz rozwiązania problemu nieoptymalnego poziomu wyszczepialności; instrukcje, jak korzystać z opracowanych przez WHO 5 kroków w zakresie stosowania nauk behawioralnych, aby pomóc w kształtowaniu strategii i działań, w tym jak wykorzystywać w tym procesie narzędzia i metody przedstawione w niniejszym dokumencie.

Głównymi odbiorcami niniejszego raportu są badacze w dziedzinie nauk społecznych i behawioralnych, specjaliści ds. prowadzenia kampanii i komunikacji, kierownicy i personel programów szczepień oraz epidemiolodzy i eksperci biomedyczni pracujący w krajowych i regionalnych organach zdrowia publicznego na terytorium UE/EOG.

Materiały źródłowe

ECDC. Narzędzia i metody zwiększania akceptacji szczepień i wskaźników wyszczepienia: podejście oparte na naukach społecznych i behawioralnych.  Wsparcie operacyjne ECDC. Kwiecień 2025.

pokaż więcej
Słowniczek
pokaż więcej
Znalazłeś niezrozumiany termin?
Zaproponuj hasło do słownika.