Na świecie nadal występują epidemie odry
W ciągu ostatnich 20 lat poczyniliśmy ogromne postępy w epidemiologii odry na świecie. W latach 2000–2022 dzięki prowadzonym programom szczepień liczba zachorowań zmniejszyła się o 72% – z 36 463 000 w 2000 roku do 9 232 300 w 2022 roku. Liczba zgonów zmniejszyła się o 82% – z 772 900 w 2000 roku do 136 200 w 2022 roku. W ciągu 22 lat dzięki szczepieniom ochronnym udało się zapobiec 57 mln zgonów z powodu odry.
Jednak cały czas na świecie występują epidemie odry. W 2022 roku duże epidemii odry (≥20 przypadków/1 mln populacji) wystąpiły w 37 krajach, w 4 Regionach WHO.
W okresie od stycznia do października 2023 roku zgłoszono ponad 30 000 przypadków odry, podczas gdy w 2022 roku 941 zachorowań. Stąd też WHO alarmuje o ponad 30-krotnym zwiększeniu liczby zachorowań na odrę w Regionie Europejskim WHO.
W latach 2021–2022 odnotowano wzrost liczby zgonów na odrę na świecie o 43%. Według danych WHO i amerykańskiego Centrum Kontroli Chorób (CDC) w 2022 r. na odrę zmarło więcej osób niż w 2021 r., łącznie 136 200 osób, w zdecydowanie większości- dzieci.
Eksperci przewidują, że sytuacja epidemiologiczna się pogorszy, jeżeli nie zostaną podjęte odpowiednie środki zapobiegawcze.
Odnotowano również niezadowalające dane o stanie zaszczepienia w populacji dzieci do 2. roku życia. Powodem jest m.in. pogorszenie realizacji szczepień przeciw odrze w czasie pandemii COVID-19. W 2021 roku pierwszą dawkę szczepionki przeciw odrze otrzymało tylko 81% dzieci w wieku 13–24 miesięcy. W 2022 roku wskaźnik stanu zaszczepienia nieco się poprawił (83%), to jednak cały czas wynik zdecydowanie poniżej progu zapewniającego przerwanie transmisji wirusa w populacji. Tylko w 65 ze 194 krajów na świecie wskaźnik stanu zaszczepienia dla pierwszej dawki szczepionki wynosił >95%.
W 2021 roku, podobnie jak w 2021, we wszystkich Regionach WHO odsetek dzieci zaszczepionych drugą dawką szczepionki przeciw odrze wyniósł <95%, czyli poniżej progu zapewniającego odporność populacyjną.
W Polsce zgodnie z danymi NIZP PZH-PIB w 2021 roku odsetek dzieci w wieku do 2 lat, które otrzymały pierwszą dawkę szczepionki MMR przeciw odrze, śwince i różyczce wyniósł 91,9%, a po podaniu drugiej dawki 84,6% i wskaźniki te stopniowo zmniejszają się od kilku lat.
W Europejskim Regionie WHO status kraju wolnego od odry posiada 35 z 53 krajów. Polska aktualnie posiada status kraju, w którym notuje się endemiczne zachorowania na odrę.
Minta A.A. i wsp.: Progress toward measles elimination — worldwide, 2000–2022. MMWR, 2023; 72: 1262–1268.
