Kampania szczepień przeciw poliomyelitis na Filipinach odpowiedzią na pierwsze od 19 lat zachorowania na poliomyelitis

Departament Zdrowia na Filipinach poinformował 20.09.2019 r. o drugim zachorowaniu na poliomyelitis Wcześniej władze ogłosiły powrót poliomyelitis informując o pierwszym od 19 lat zachorowaniu wywołanym wirusem polio typu 1. Oba przypadki zachorowań wystąpiły u dzieci. Przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia wśród przyczyn tej niebezpiecznej sytuacji wskazują niewystarczający stan zaszczepienia przeciw poliomyelitis, słabe warunki sanitarne i brak określonych nawyków higienicznych oraz niedostateczny nadzór epidemiologiczny pracowników ochrony zdrowia.

Poliomyelitis jest groźną wirusową chorobą zakaźną, która łatwo się rozprzestrzenia. Zachorowania dotyczą głównie małych dzieci. Obserwujemy uszkodzenie mięśni, paraliż, a w rzadkich przypadkach nawet śmierć. Nie znamy skutecznego leku na poliomyelitis, ale dostępne są skuteczne szczepionki.

Poliomyelitis jest chorobą objętą ogólnoświatowym programem eradykacji. W 1988 roku Światowe Zgromadzenie Zdrowia, złożone z przedstawicieli ministerstw zdrowia wszystkich krajów członkowskich, podjęło decyzję o wykorzenieniu tej choroby, która w tamtym okresie przyczyniała się do milionów zachorowań oraz setek tysięcy kalectw, głównie wśród małych dzieci. Eradykacja poliomyelitis zakłada, że wszystkie kraje na świecie będą realizowały powszechne szczepienia dzieci przeciw poliomyelitis dopóki nie udokumentuje się braku zachorowań. Obecnie zachorowania spowodowane dzikim wirusem polio rejestruje się tylko w dwóch krajach (Afganistanie i Pakistanie), czasem wykrywa się ogniska poliomyelitis w innych krajach, importowane z tych krajów endemicznych. W 2018 r. w odnotowano 33 zachorowania. Wydawało się, że jesteśmy coraz bliżej celu jakim jest eradykacja poliomyelitis. W 2019 roku liczba zachorowań w Afganistanie i Pakistanie jednak wzrosła do 78 (dane za okres 01.01.2019-11.09.2019).

Każde zachorowanie na poliomyelitis wywołuje alarm służb sanitarnych, ponieważ wskazuje na obecność setek nieuodpornionych dzieci. Tylko u jednego dziecka na 100-200 zakażonych występują porażenia. Dodatkowo z powodu ciągłych migracji ludności oraz rosnącego ruchu lotniczego, wirus polio może w każdej chwili zostać przeniesiony w dowolne miejsce na świecie. Dlatego 20.09.2019 r. po wykryciu zachorowań  na poliomyelitis na Filipinach rozpoczęto kampanię szczepień wśród dzieci poniżej 5 lat. „Nie możemy akceptować sytuacji, aby dziecko cierpiało na chorobę, której można zapobiec podając szczepionkę” – powiedział Francisco Duque z Ministerstwa Zdrowia. Zapoczątkował on kampanię szczepień w Manilli podając dziecku dawkę doustnej szczepionki przeciw poliomyelitis.

Stolicę Filipin w ostatnim czasie określano regionem wysokiego ryzyka ponownego pojawienia się poliomyelitis, ponieważ stan zaszczepienia doustną szczepionką OPV spadł tam z poziomu 77,25% w 2016 r. do 23,45% w drugim kwartale 2019 r. Akceptacja szczepień na Filipinach spadła z powodu obaw dotyczących bezpieczeństwa szczepień przeciw dendze (https://szczepienia.pzh.gov.pl/filipiny-wstrzymaly-program-szczepien-przeciw-dendze/). Filipiny w 2016 r. były pierwszym krajem, który zastosował Dengvaxia, pierwszą na świecie szczepionkę przeciw dendze, w ramach krajowego programu szczepień nastolatków. Kontrowersje dotyczące szczepionki pojawiły się po tym, jak producent ujawnił, że jej podanie może pogorszyć objawy u osób, które wcześniej nie miały kontaktu z wirusem dengi. Wśród zaszczepionych osób, które nie były wcześniej zakażone nie odnotowano zgonów po szczepionce, jednak obserwowano bardziej nasilone zachorowania po kontakcie z wirusem. WHO wydało rekomendację, zalecając szczepienie tylko osób, które już wcześniej przeszły zakażenie. Władze przerwały jednak program szczepień przeciw dendze, a wśród rodziców wzrosła nieufność do szczepień.