Na czym polega strategia kokonu w szczepieniach?

Strategia kokonu dotyczy szczepienia osób z otoczenia dzieci/dorosłych, które nie mogą być szczepione. Stanowi pośrednią ochronę osób z grup ryzyka, które z racji wieku lub przeciwwskazań medycznych nie mogą być szczepione lub które są niedostatecznie chronione po szczepieniu.

Przykłady:

• Szczepienie rodziców i rodzeństwa noworodków i młodych niemowląt,
• Szczepienie pracowników ochrony zdrowia,
• Szczepienie domowników, chorego w stanie immunosupresji.

W strategii kokonu szczepione są osoby mające częsty i bliski kontakt z pacjentem, której nie można zaszczepić ze względu na:

• zbyt młody wiek (np. niemowlęta),
• przeciwwskazania medyczne (np. chorzy z ciężkimi niedoborami odporności komórkowej, pierwotnymi lub nabytymi),
• u której ze względu na stan zdrowia (podeszły wiek, choroby przewlekłe), skuteczność szczepienia może być zmniejszona.

Przykładem zastosowania strategii kokonu w praktyce jest ochrona przeciw krztuścowi niemowląt.

Głównym celem wszystkich strategii kontroli krztuśca jest maksymalna redukcja zachorowań u noworodków i niemowląt (zwłaszcza w pierwszych kilku miesiącach życia) ze względu na najpoważniejsze konsekwencje krztuśca w tym wieku i dużą śmiertelność. Wyniki badań wykazują, że źródłem zakażenia noworodka i niemowlęcia najczęściej jest jego matka, a w następnej kolejności ojciec. Nieco rzadziej niemowlęta zarażają się od starszego rodzeństwa lub innych bliskich krewnych (dziadkowie).

Szczepienia przeciw krztuścowi niemowlęcia rozpoczynamy, gdy ukończy ono sześć tygodni życia. Wykształcenie pełnej odporności poszczepiennej wymaga podania dawek podstawowych szczepienia w pierwszych miesiącach życia.

W takim wypadku jedyną formą ochrony przed zakażeniem bakterią krztuśca jest postępowanie zgodne ze strategią kokonu, czyli szczepienie osób mających bliski kontakt z noworodkami i niemowlętami w pierwszych kilku miesiącach życia (tzn. do czasu ukończenia podstawowego szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) u dziecka).

W praktyce strategia kokonowa sprowadza się do podania dawki przypominającej szczepionki Tdap obojgu rodzicom niezaszczepionego dziecka, jego dziadkom (lub innym opiekunom) oraz zaszczepienia zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych jego starszego rodzeństwa. Na tej samej zasadzie dawki przypominające Tdap przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca, zaleca się personelowi medycznemu, który ma kontakt z noworodkami i niemowlętami, a także personelowi innych placówek zajmujących się dziećmi w tym wieku (dawka przypominająca co 10 lat). Jednocześnie lekarze powinni informować rodziców, że oni również mogą i powinni się zaszczepić.