Postęp w walce z odrą zagrożony w czasie pandemii COVID-19
Zgodnie z nowym raportem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób (CDC) w czasie pandemii COVID-19 odnotowano największy od 20 lat wzrost liczby dzieci niezaszczepionych przeciw odrze. Niepokojące są również krytyczne luki w nadzorze nad chorobą, co zwiększa ryzyko powrotu epidemii odry w przyszłości. Co prawda liczba zgłoszonych przypadków odry w 2020 roku spadła w porównaniu z poprzednimi latami, jednak ponad 22 miliony niemowląt nie otrzymało pierwszej dawki szczepionki przeciwko odrze – o 3 miliony więcej niż w 2019 roku. Oznacza to największy wzrost niezaszczepionych dzieci przeciw odrze od dwóch dekad.
W porównaniu z 2019 r., liczba zgłoszonych przypadków odry na świecie w 2020 r. zmniejszyła się o ponad 80%. Liczba zgonów z powodu odry spadła z około 1 070 000 w 2000 r. do 60 700 w 2020 r. Niższa liczba zachorowań na odrę w 2020 r. nie może maskować rosnącego ryzyka zachorowania na odrę u dzieci na świecie.
Od ponad dekady wykonano jednak najmniej badań laboratoryjnych w kierunku odry. Słabe monitorowanie, testowanie i raportowanie dotyczące odry zagraża zdolności krajów do zapobiegania występowaniu ognisk epidemicznych lub wręcz epidemii tej wysoce zakaźnej choroby.
„Wysoka liczba niezaszczepionych dzieci, epidemie odry oraz wykrywanie chorób i diagnostyka skierowana na wsparcie pandemii COVID-19 to czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo zgonów związanych z odrą i poważnych powikłań u dzieci” – powiedział Kevin Cain, Dyrektor ds. Szczepień w CDC. „Musimy działać teraz, aby wzmocnić systemy nadzoru nad chorobami i zlikwidować luki w odporności, zanim podróże i handel powrócą do poziomu sprzed pandemii, aby zapobiec śmiertelnym epidemiom odry i złagodzić ryzyko innych chorób, którym można zapobiegać poprzez szczepienia”, powiedział Kevin Cain.
Możliwość podania dzieciom dwóch dawek szczepionki przeciw odrze jest kluczowym wskaźnikiem globalnego postępu w kierunku eliminacji odry i zdolności do zapobiegania rozprzestrzenianiu się wirusa odry. W 2020 r., tylko 70% dzieci otrzymało drugą dawkę szczepionki przeciw odrze, znacznie poniżej 95% progu odporności zbiorowiskowej wymaganego do przerwania transmisji wirusa odry.
„Chociaż liczba zachorowań na odrę spadła w 2020 roku, dowody sugerują, że prawdopodobnie jesteśmy świadkami ciszy przed burzą, ponieważ ryzyko epidemii wciąż rośnie na całym świecie” – powiedziała dr Kate O’Brien, dyrektor Departamentu Szczepień, Szczepionek i Biologii WHO. Osłabiona realizacja programu szczepień przeciw odrze związana z walką z COVID-19, może stwarzać ryzyko wymiany jednej śmiertelnej choroby na inną.
Należy wzmocnić systemy szczepień i nadzoru, aby zmniejszyć rosnące ryzyko zachorowania na odrę
Pandemia COVID-19 spowodowała znaczne zakłócenia w usługach związanych ze szczepieniami i zmiany zachowań prozdrowotnych w wielu częściach świata. Podczas gdy środki stosowane w celu złagodzenia COVID-19 – maski, mycie rąk, dystansowanie – również ograniczają rozprzestrzenianie się wirusa odry, kraje i globalni partnerzy w dziedzinie zdrowia muszą traktować priorytetowo szczepienie dzieci przeciwko odrze, aby w przyszłości zmniejszyć ryzyko epidemii i zgonów, którym można było zapobiec.
Odra jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób człowieka, ale można jej prawie całkowicie zapobiec poprzez szczepienia.
W latach 2000-2020 szacowana liczba zgonów z powodu odry spadła o 94%, z 1 072 800 do 60 700, zapobiegając 31,7 mln zgonów z powodu odry.
Do końca 2020 r. 81 krajów (42 procent) zdołało utrzymać status eliminacji odry pomimo pandemii, ale żadne nowe kraje nie uzyskały statusu kraju, gdzie wyeliminowano odrę.
- Global progress against measles threatened amidst COVID-19 pandemic. WHO. 10 November 2021.
- Dixon M. G. i wsp. Progress Toward Regional Measles Elimination — Worldwide, 2000–2020. MMWR 2021 / 70(45);1563–1569.
